De Grote Oorlog (1914-1918)
Een leereenheid voor leerlingen in de onderbouw van het Olympus College
Waar gaat deze leereenheid over?
In 1914 leidde een moordaanslag in Sarajevo tot een uitbarsting van geweld. De spanningen die al langer tussen verschillende Europese landen aanwezig waren 'ontplofte' letterlijk in een oorlog die steeds grootschaliger werd. Dit conflict zou uiteindelijk uitgroeien tot een echte wereldoorlog. Toen de gevechten in 1918 uiteindelijk stopten werd duidelijk hoe massaal de schade was. Naar schatting 20 miljoen mensen overleefden de oorlog niet. Deze vier jaar van oorlogsvoering wordt in het buitenland niet voor niets La Grande Guerre, Der Grosse Krieg, The Great War of simpelweg De Grote Oorlog genoemd.
In deze leereenheid staan de achtergronden van deze Eerste Wereldoorlog centraal.
In 1914 leidde een moordaanslag in Sarajevo tot een uitbarsting van geweld. De spanningen die al langer tussen verschillende Europese landen aanwezig waren 'ontplofte' letterlijk in een oorlog die steeds grootschaliger werd. Dit conflict zou uiteindelijk uitgroeien tot een echte wereldoorlog. Toen de gevechten in 1918 uiteindelijk stopten werd duidelijk hoe massaal de schade was. Naar schatting 20 miljoen mensen overleefden de oorlog niet. Deze vier jaar van oorlogsvoering wordt in het buitenland niet voor niets La Grande Guerre, Der Grosse Krieg, The Great War of simpelweg De Grote Oorlog genoemd.
In deze leereenheid staan de achtergronden van deze Eerste Wereldoorlog centraal.
Algemene informatie bij deze leereenheid
Deze leereenheid bestaat uit 5 leeractiviteiten. Je hebt één lesweek om deze leeractiviteiten zorgvuldig uit te werken. Volg daarbij steeds de instructie in de leeractiviteit. Lees deze dus zorgvuldig. Bij elke leeractiviteit staat hoeveel tijd je ongeveer nodig hebt om de betreffende leeractiviteit zorgvuldig uit te werken. Gebruik deze informatie om een goede planning te maken!
Elke les begint jouw docent in de les met een korte instructie. Daarna werk je zoveel mogelijk zelfstandig aan de leeractiviteiten. Wanneer je ergens niet uitkomt kun jij jouw docent natuurlijk om hulp vragen. Op welke manier je dat kunt doen vind je hier.
Je hebt tijdens het werken aan deze leereenheid in ieder geval de volgende zaken nodig:
- je handboek voor het vak geschiedenis (Geschiedeniswerkplaats 3 havo 2e editie)
- een schrift of notitieblok om aantekeningen te maken
- een device (computer/laptop/tablet) met internetverbinding om de uitwerkingen van de leeractiviteiten op te slaan en in te sturen (tip: maak voor het vak geschiedenis een apart mapje aan op je harde schijf/ in de Cloud EN geef het bestand met uitwerkingen de naam van de leereenheid) --> LET OP: het is aan te raden je device mee te nemen naar de les. Mocht je deze niet bij je hebben werk je de leeractiviteiten uit in je schrift en verwerk je deze buiten de les op een computer (bijvoorbeeld thuis of in de mediatheek van school).
- een eigen website met een Blog (deze heb je tijdens de eerste les van dit jaar aangemaakt) en toegang tot het programma Edmodo.
De leeractiviteiten (een overzicht)
Deze leereenheid is geschreven om als 'blended learning' te worden gevolgd. Dit betekent dat je een gedeelte van de leeractiviteiten klassikaal in het klaslokaal volgt. Je krijgt hierbij instructie van jouw docent. Daarnaast werk je een aantal leeractiviteiten, of gedeelten daarvan, uit in het lokaal. Je kunt dit individueel doen, maar vaak kun je ook met iemand samenwerken. Andere leeractiviteiten maak je individueel. Vaak doe je deze verwerking online.
Hieronder vind je een globaal overzicht van de leeractiviteiten die deel uitmaken van deze leereenheid. Je vindt daar ook eventuele bronnen en (les-)materialen die je kunt/moet gebruiken.
In totaal heb je ongeveer 130 minuten nodig om alle leeractiviteiten zorgvuldig uit te werken.
Bekijk nu eerst deze trailer van de film '1917'
Leeractiviteit 1. Terugkijken en oriënteren
In de 19de eeuw (1800-1900) zorgde de industrialisatie voor massaproductie. Bovendien is de periode 1870-1914 de tijd van het moderne imperialisme: veel Europese landen streefden ernaar om een zo'n groot mogelijk koloniaal rijk te veroveren. Aan de ene kant hadden zij hiervoor economische redenen (uit de koloniën konden zij goedkope grondstoffen halen en de koloniën zorgden voor een groter afzetgebied voor hun producten). Aan de andere kant speelde ook het nationalisme een steeds belangrijkere rol. Hoe meer grondgebied een land bezat, hoe trotser de inwoners op hun land konden zijn. Dit imperialisme leidde soms tot spanningen en conflicten tussen Europese landen. Het opzetten van grote, goed bewapende legers werd belangrijk. Niet alleen om je eigen rijk, inclusief de koloniën te kunnen verdedigen, maar ook om niet grondgebied te veroveren. 'Gelukkig' konden al die wapens nu massaal geproduceerd worden. Ondertussen kwam er een nieuw land op in Europa. Duitsland, dat pas sinds 1871 een verenigd land was, wilde haar status als grootmacht in Europa waarmaken. Dit leidde tot nieuwe spanningen tussen Duitsland aan de ene kant en Rusland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk aan de andere kant. Europa werd langzaam een kruitvat. In juni 1914 werd de spreekwoordelijke lont aangestoken.
De uitwerking van deze leeractiviteit kost je maximaal 20 minuten.
Wat doe je?
- Lees in je handboek op pag. 157 en 158 de kerninformatie bij de tijdvakken 'tijd van burgers en stoommachines' en 'tijd van wereldoorlogen'.
- Werk op pagina 11 van je werkboek vraag 1 uit. Deze antwoorden hoef je niet te publiceren op je blog of in Edmodo.
- Bekijk daarna de drie kaarten hieronder. Deze kaarten zijn getekend als spotprent en gebruikt als propaganda. Zoek nu eerst in een (online) woordenboek op wat deze begrippen betekenen.
- Bestudeer nu alle drie deze kaarten. Beantwoord de volgende vragen kort.
* Welke landen herken je op de kaarten? Hoe worden deze landen op de verschillende kaarten getekend?
* Wat vertellen deze kaarten jou over de verhoudingen tussen Europese landen? Onderbouw dit met beeldelementen.
* Waarom zijn deze kaarten een voorbeeld van propaganda?
* Uit welke kaart (b)lijkt het duidelijkst dat het (bijna) oorlog is? Hoe zie je dit? - Publiceer de kaarten (deze kun je opslaan/ downloaden) en de uitwerking van deze vier vragen op jouw blog.
Leeractiviteit 2. Basiskennis ('eenvoudige' vragen)
In deze leeractiviteit staat de basiskennis over het onderwerp van deze leereenheid centraal. Bij deze basiskennis (of oriëntatiekennis) gaat het meestal om vragen als:
- welke gebeurtenissen vonden er plaats?
- wanneer vonden deze gebeurtenissen plaats?
- welke personen (en/of landen) waren er bij betrokken?
Dit soort vragen maken maar voor een beperkt deel uit van de toetsen, maar zijn wel belangrijk om de verdere leeractiviteiten goed te kunnen begrijpen.
Het kost je ongeveer 50 minuten om deze leeractiviteit zorgvuldig uit te werken.
Wat doe je?
- Volg eerst de diapresentatie die jouw docent in het klaslokaal geeft. Hierin zie je een aantal hoofdlijnen van de inhoud van deze leereenheid. Schrijf zo nodig steekwoorden op als aantekening.
- Daarna heb je een keuze: Bekijk deze video over de Eerste Wereldoorlog. Maak tijdens het kijken aantekeningen. OF lees in je handboek pagina 6, 7 en 12 tm 15. Maak hier een samenvatting of een mindmap van. Publiceer jouw aantekeningen OF jouw samenvatting/mindmap op jouw blog.
3. Werk daarna de onderstaande vragen in je werkboek zorgvuldig uit. Deze antwoorden hoef je niet te publiceren. Bewaar ze wel goed! Deze vragen helpen je om de (historische) basiskennis die bij de inhoud van deze leereenheid hoort te begrijpen.
- pag. 6: vraag 1 tm 4
- pag. 11 tm 14: vraag 2, 3 en 6 tm 9
- pag. 29: vraag 2b tm 2e
Na het uitwerken van deze vragen kun je deze zelf nakijken. Gebruik hiervoor het onderstaande bestand. Doe dit nakijken kritisch! Stel vragen wanneer je aanvullende uitleg nodig hebt.
gwp-2e-ed-3h-wb-h1-antwoorden.pdf | |
File Size: | 607 kb |
File Type: |
gwp_hv3_1-2.pdf | |
File Size: | 552 kb |
File Type: |
Leeractiviteit 3. Historisch leren denken (deel 1) ('gecompliceerdere' vragen)
In deze leeractiviteit oefen je met historische vaardigheden en historisch denken. Vaak maak je hierbij gebruik van (historische) bronnen. Je moet voortdurend oefenen om 'historisch geletterd' te worden. Meer over historische vaardigheden vind je achterin je handboek. Historisch denken heeft zes elementen (concepten). Meer over deze concepten van historisch denken vind je op deze (Engelstalige) website. In deze leeractiviteit oefen je met de volgende concepten:
- Het gebruik van (primaire) historische bronnen
- Het beoordelen van continuïteit en verandering (wat is hetzelfde gebleven? Wat is veranderd?)
- Het analyseren van oorzaken, aanleiding en gevolgen
Reserveer ongeveer 40 minuten om deze leeractiviteit uit te werken.
Wat doe je?
- Lees (nogmaals) HB pag. 6, 7 en 12 tm 15. Hou daarbij de volgende vragen (tijdens het lezen!) in je achterhoofd. Maak zo nodig aantekeningen.
* Welke oorzaken EN welke aanleiding worden in jouw HB gegeven voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?
* Welke gevolgen had de Eerste Wereldoorlog?
* Geef van elke oorzaak aan of het hier gaat om een politieke oorzaak, een economische oorzaak, een sociale oorzaak, een godsdienstige oorzaak, een culturele oorzaak of een combinatie hiervan. Weet je niet meer wat dit betekent? Bekijk dan eerst deze video.
* Doe hetzelfde nu voor de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog.
* Je leest dat in 1917 Rusland stopte met vechten EN de Verenigde Staten juist gingen deelnemen. Geef voor beide landen een historisch juiste verklaring voor hun keuze.
* Heb je bij het beantwoorden van deze vragen een primaire of een secundaire bron gebruikt? - Werk daarna de volgende vragen in je werkboek zorgvuldig uit. Deze antwoorden hoef je niet te publiceren. Bewaar ze wel goed! Door het uitwerken van deze vragen oefen je met een aantal historische vaardigheden, waaronder het bestuderen van (primaire) bronnen.
- pag. 12 tm 14: vraag 4, 5, 10 en 11
- pag. 28: vraag 1 tm 3
Na het uitwerken van deze vragen kun je deze zelf nakijken. Gebruik hiervoor het onderstaande bestand. Doe dit nakijken kritisch! Stel vragen wanneer je aanvullende uitleg nodig hebt.
gwp-2e-ed-3h-wb-h1-antwoorden.pdf | |
File Size: | 607 kb |
File Type: |
Leeractiviteit 4. Historisch leren denken (deel 2) ('complexe' vragen)
In deze leeractiviteit bekwaam jij je verder in het historisch denken. Meer over deze concepten van historisch denken vind je op deze (Engelstalige) website. In deze leeractiviteit oefen je met de volgende concepten:
- Het gebruik van (primaire) historische bronnen
- Het vaststellen van historische significantie (zijn de gebeurtenissen wel echt 'belangrijk'?)
- Het innemen van historische perspectieven (je kunnen verplaatsen in hoe mensen vroeger dachten en deden?)
- Het op een historisch verantwoorden manier omgaan met ethische kwesties, zowel in het verleden als in het heden (wat vind jij van gebeurtenissen uit het verleden? Kun je hier ook anders tegenaan kijken?)
Het kost je ongeveer 10 minuten om deze leeractiviteit zorgvuldig uit te werken. Leeractiviteit 4 en 5 dien je individueel uit te werken!
Wat doe je?
- Na de oorlog moest de vraag worden beantwoord wie er schuldig was aan de oorlog. Hieronder zie je twee propagandaposters. Volgens de ene is Duitsland schuldig aan de oorlog. Volgens de andere is het niet meer dan logisch dat Duitsland zich verdedigde. Bestudeer nu eerst de beide propaganda tekeningen.
- Wie is (of wie zijn) volgens jou schuldig aan de Eerste Wereldoorlog? Licht je oordeel toe met behulp van (historisch juiste!) argumenten. Publiceer jouw uitwerking in de Edmodo-groep, als 'comment' op het bericht over deze leereenheid.
- Lees de reacties van minimaal twee andere leerlingen. Geef een inhoudelijke reactie op hun bericht.
Leeractiviteit 5. Reflecteren op wat (en hoe) je geleerd hebt
Je hebt verschillende leeractiviteiten uitgewerkt. Hierdoor heb je kennis opgebouwd en vaardigheden ingeoefend. Sommige dingen zullen je gemakkelijk zijn afgegaan. Andere dingen vond je misschien lastiger. In deze leeractiviteit zet je op een rij wat je hebt geleerd, wat je gemakkelijk en wat je moeilijker vond, hoe je hiermee bent omgegaan en welke vragen je eventueel nog hebt.
Het uitwerken van deze laatste leeractiviteit kost je ongeveer 10 minuten.
Wat doe je?
- Post eerst een bericht op jouw eigen blog. Hierin beschrijf je:
* wat het onderwerp van deze leereenheid was
* de aantekeningen bij de video OF een foto van je samenvatting/mindmap bij die je bij leeractiviteit 2 hebt gemaakt (als je dat nog niet gedaan hebt). Wanneer je een samenvatting/ mindmap in een digitaal document hebt gemaakt kun je deze al bijlage toevoegen.
* de uitwerking van leeractiviteit 3 (zorg ervoor dat je de vragen in een stukje tekst hebt verwerkt).
* een korte uitwerking van jouw gemotiveerde standpunt die je bij leeractiviteit 4 hebt geformuleerd.
- Vul tot slot het onderstaande (digitale) vragenformulier in. Stuur deze in. Je docent gebruikt deze informatie om de volgende lessen vorm te geven EN kan met behulp van jouw feedback de leereenheid voor een volgende keer aanpassen.
- Zorg dat je alle uitwerkingen van de leeractiviteiten uit deze leereenheid goed bewaart zodat je deze op een later moment gemakkelijk kunt terugvinden (bijvoorbeeld wanneer je jouw toets of examen gaat voorbereiden).